Zapytaj
eksperta
Zapytaj
eksperta

Przewodnik po odsetkach za opóźnienie w transakcjach handlowych

90% firm w Polsce zmaga się z problemem z opóźnionymi płatnościami, oczekując na zapłatę średnio prawie 4 miesiące. Za ten okres wierzycielowi należą się ustawowe odsetki za opóźnienie w transakcjach handlowych . W poniższym przewodniku opisujemy czym są te odsetki  oraz kiedy i jak je naliczać.

Czym są odsetki za opóźnienie w transakcjach handlowych?

Ustawowe odsetki za opóźnienie w transakcjach handlowych należą się wierzycielowi  za czas oczekiwania na płatność po upływie terminu zapłaty. Spełniają one dwie funkcje. Po pierwsze są sankcją dla dłużnika za nieterminowe regulowanie płatności, po drugie stanowią zadośćuczynienie dla wierzyciela, który nie otrzymał należnego świadczenia pieniężnego w terminie. Strony transakcji handlowej nie muszą regulować kwestii odsetek w umowie. Opóźnienie dłużnika w zapłacie z mocy prawa daje uprawnienie do ich dochodzenia.

Dowiedz się więcej o stałych rekompensatach za poniesione koszty odzyskiwania należności>>

Komu przysługują odsetki za opóźnienie w transakcjach handlowych?

Ten rodzaj odsetek dotyczy wyłącznie wierzytelności wynikających z umów, które spełniają poniższe kryteria:

  • są odpłatne,
  • ich przedmiotem jest dostawa towarów lub świadczenie usług czyli m.in. przeniesienie praw do rzeczy (np. którą sprzedajesz w sklepie lub którą wytworzyłeś na zamówienie). W ramach zakresu pojęcia „transakcji handlowych” mieści się także oddanie określonej rzeczy lub prawa do czasowego korzystania (np. leasing, najem, dzierżawa).
  • ich stronami są m.in. przedsiębiorcy krajowi, zagraniczni, osoby wykonujące wolny zawód czy podmioty publiczne.
  • strony zawarły je, w związku z wykonywaną przez nie działalnością gospodarczą.

Przykład:

Jeżeli, prowadząc działalność gospodarczą, polegającą na sprzedaży kosmetyków zawrzesz umowę sprzedaży środków dezynfekujących z klientem, który kupi je do użytku prywatnego przez siebie i swoją rodzinę, to jeżeli spóźni się on z zapłatą ceny, to będziesz mógł naliczyć odsetki w wysokości i na zasadach określonych w Kodeksie Cywilnym, ponieważ będzie to sprzedaż konsumencka. Nie ma przy tym znaczenia czy sprzedaż została udokumentowana fakturą VAT czy nie. Natomiast gdyby ten sam klient prowadził działalność gospodarczą i poprosił o wystawienie faktury VAT  w ramach prowadzonej przez niego działalności, to w przypadku opóźnienia w zapłacie będziesz mógł żądać odsetek ustawowych za opóźnienie w transakcjach handlowych. W tym przypadku nie ma znaczenia jak przedsiębiorca będzie korzystał z zakupionego towaru.

Dowiedz się co to jest windykacja >>

Kiedy można naliczyć odsetki ustawowe za opóźnienie w transakcjach handlowych?

Wierzycielowi z mocy prawa przysługują ustawowe odsetki  za opóźnienie w transakcjach handlowych jeżeli:

  • sprzedawca (wierzyciel) spełnił świadczenie, do którego się zobowiązał,
  • kupujący (dłużnik) nie zapłacił ceny w terminie określonym w umowie.

Można wyróżnić trzy terminy, od których przedsiębiorcom należą się odsetki:

  • jeśli termin zapłaty ceny nie został ustalony, a od dnia dostawy towaru lub świadczenia usługi minęło 30 dni, wierzyciel może żądać odsetek ustawowych za opóźnienie w transakcjach handlowych liczonych od dnia spełnienia swojego świadczenia i doręczenia dłużnikowi faktury lub rachunku, potwierdzających dostawę towaru lub wykonanie usługi, do dnia zapłaty.
  • jeśli termin płatności został uzgodniony, odsetki ustawowe za opóźnienie w transakcjach handlowych należą się dnia następującego po ustalonym terminie zapłaty ceny. Jeżeli strony transakcji handlowej przewidziały w umowie termin zapłaty dłuższy niż 30 dni, wierzyciel może żądać odsetek ustawowych po upływie 30 dni, liczonych od dnia spełnienia swojego świadczenia i doręczenia dłużnikowi faktury lub rachunku, potwierdzających dostawę towaru lub wykonanie usługi, do dnia zapłaty, ale nie dłużej niż do dnia wymagalności świadczenia pieniężnego. W powyższym przypadku możliwość naliczenia odsetek ustawowych, powstaje mimo, że dłużnik nie popadł w stan opóźnienia i służy wprowadzaniu zasady oprocentowania zaciągniętego kredytu kupieckiego. Od dnia wymagalności, w przypadku braku zapłaty, wierzyciel może naliczyć dalej odsetki ustawowe za opóźnienie w transakcjach handlowych.
  • jeśli ustalony termin płatności ceny jest dłuższy niż 60 dni i nie jest on rażąco nieuczciwy wobec wierzyciela, a wierzyciel (sprzedawca) spełnił swoje świadczenie, odsetki ustawowe za opóźnienie w transakcjach handlowych naliczane są po upływie 60 dni od dnia doręczenia faktury lub rachunku.

Uwaga!

Wyjątek dotyczy podmiotów publicznych (z  wyłączeniem podmiotów leczniczych). W transakcjach zawieranych z nimi maksymalny termin płatności wynosi 30 dni od dnia doręczenia faktury.

Jaka jest wysokość ustawowych odsetek za opóźnienie w transakcjach handlowych?

Wysokość ustawowych odsetek za opóźnienie w transakcjach handlowych jest równa sumie stopy referencyjnej NBP i dziesięciu punktów procentowych. Do  31 grudnia 2022 r. stopa referencyjna NBP będzie wynosiła 16 %. Od 1 stycznia 2023 r wzrośnie do wysokości 16,5 %.

Strony transakcji mogą uzgodnić w umowie odsetki za opóźnienie wyższe niż ustawowe – maksymalnie mogą one wynieść dwukrotności odsetek ustawowych za opóźnienie (aktualnie 24%).

Wysokość aktualnej stopy referencyjnej NBP

Uwaga!

Wyjątek stanowią transakcje, w których dłużnikiem jest podmiot publiczny będący podmiotem leczniczym. W tym przypadku odsetki za opóźnienie równe są sumie stopy referencyjnej NBP  + 8 pp (aktualnie 14%) .

Jak obliczyć wartość odsetek za opóźnienie?

Wartość świadczenia odsetkowego liczy się mnożąc wartości świadczenia głównego (zaległej płatności), stopy odsetkowej (aktualnie 16 %) i ilość zaległych dni oraz dzieląc ten iloczyn  przez 365 dni.

Przykład:

  • Kwota zobowiązania (kwota faktury brutto): 10 000 zł
  • Termin płatności faktury: 1 kwietnia  2022
  • Rzeczywisty termin zapłaty: 30 kwietnia 2022
  • Liczba dni spóźnienia: 29

10 000 zł x 0,16 x 29 dni/365 =127,12 zł wartość odsetek za opóźnienie w zapłacie

Kalkulator odsetek za opóźnienie w transakcjach handlowych >>

Przedawnienie odsetek za opóźnienie w transakcjach handlowych

Odsetki za opóźnienie w transakcjach handlowych są roszczeniem okresowym, więc co do zasady przedawniają się po trzech latach, jednak najpóźniej z chwilą przedawnienia się roszczenia głównego.

Przykład: roszczenie z tytułu sprzedaży dokonanej przez przedsiębiorcę przedawnia się z upływem dwóch lat (art. 554 k.c.). Po upływie tego okresu wierzyciel nie może dochodzić samych odsetek od przedawnionej należności głównej i nie może powołać się na trzyletni okres przedawnienia. Dzieje się tak , ponieważ roszczenie o odsetki za opóźnienie przedawniło się z chwilą przedawnienia się roszczenia głównego.  

Jeśli dłużnik dokona zapłaty należności głównej z opóźnieniem, ale przed terminem jej przedawnienia to  wówczas odsetki za opóźnienie w zapłacie takiej należności nie przedawniają się w terminie dwuletnim wraz z roszczeniem głównym. Uzyskują one niezależny od należności głównej charakter i przedawniają się z upływem przewidzianego dla roszczeń okresowych trzyletniego okresu przedawnienia.

Termin przedawnienia odsetek zaczyna biec od momentu, kiedy stają się one wymagalne.

Dowiedz się więcej o przedawnieniu roszczeń

Przeczytaj również

Czas czytania: 4 minuty
14 lipca, 2022
specjalista ds. marketingu, email: [email protected]
BĄDŹ NA BIEŻĄCO!
Otrzymuj powiadomienia o najświeższych artykułach

Zobacz naszą ofertę

FAKTORING JAWNY
Koniec z czekaniem na przelewy od kontrahentów.
Do 90% wartości faktury wypłacimy Ci w 24 h
DOWIEDZ SIĘ WIĘCEJ
Złóż wniosek
Faktoring cichy
Finansowanie faktur bez cesji 
i informowania kontrahenta. Do 75% wartości faktury wypłacimy Ci w 24 h
DOWIEDZ SIĘ WIĘCEJ
Złóż wniosek
Faktoring odwrotny
Spłacimy Twoje zobowiązania w 24 h i otrzymasz prolongatę terminu płatności do 90 dni

DOWIEDZ SIĘ WIĘCEJ
Złóż wniosek
PożyczkI
Finansowanie dla firm na dowolny cel do 4 mln zł. Rozpatrzenie wniosku nawet w ciągu 1 dnia
DOWIEDZ SIĘ WIĘCEJ
Złóż wniosek
INDOS SA ul. Kościuszki 63, 41-503 Chorzów
NIP: 627-23-51-283 | REGON: 276591100
Wpis do KRS: 0000343763 Sąd Rejonowy Katowice-Wschód w Katowicach | Kapitał zakładowy: 7.126.560,00 zł wpłacony w całości
linkedin facebook pinterest youtube rss twitter instagram facebook-blank rss-blank linkedin-blank pinterest youtube twitter instagram