90% firm w Polsce zmaga się z problemem z opóźnionymi płatnościami, oczekując na zapłatę średnio prawie 4 miesiące. Za ten okres wierzycielowi należą się odsetki ustawowe. W poniższym przewodniku opisujemy czym są odsetki za opóźnienie w transakcjach handlowych oraz kiedy i jak je naliczać.
Czym są odsetki za opóźnienie w transakcjach handlowych?
Odsetki za opóźnienie spełniają dwie funkcje. Po pierwsze są sankcją dla dłużnika za nieterminowe regulowanie płatności, po drugie stanowią zadośćuczynienie dla wierzyciela, który nie otrzymał należnego świadczenia pieniężnego w terminie. Strony transakcji handlowej nie muszą regulować kwestii odsetek w umowie. Opóźnienie dłużnika w zapłacie z mocy prawa daje uprawnienie do ich dochodzenia.
Dowiedz się więcej o stałych rekompensatach za poniesione koszty odzyskiwania należności>>
Komu przysługują odsetki za opóźnienie w transakcjach handlowych?
Ten rodzaj odsetek dotyczy wyłącznie wierzytelności wynikających z umów, które spełniają poniższe kryteria:
- są odpłatne,
- ich przedmiotem jest dostawa towarów lub świadczenie usług czyli m.in. przeniesienie praw do rzeczy (np. którą sprzedajesz w sklepie lub którą wytworzyłeś na zamówienie). W ramach zakresu pojęcia „transakcji handlowych” mieści się także oddanie określonej rzeczy lub prawa do czasowego korzystania (np. leasing, najem, dzierżawa).
- ich stronami są m.in. przedsiębiorcy krajowi, zagraniczni, osoby wykonujące wolny zawód czy podmioty publiczne.
- strony zawarły je, w związku z wykonywaną przez nie działalnością gospodarczą.
Przykład:
Jeżeli, prowadząc działalność gospodarczą, polegającą na sprzedaży kosmetyków zawrzesz umowę sprzedaży środków dezynfekujących z klientem, który kupi je do użytku prywatnego przez siebie i swoją rodzinę, to jeżeli spóźni się on z zapłatą ceny, to będziesz mógł naliczyć odsetki w wysokości i na zasadach określonych w Kodeksie Cywilnym, ponieważ będzie to sprzedaż konsumencka. Nie ma przy tym znaczenia czy sprzedaż została udokumentowana fakturą VAT czy nie. Natomiast gdyby ten sam klient prowadził działalność gospodarczą i poprosił o wystawienie faktury VAT w ramach prowadzonej przez niego działalności, to w przypadku opóźnienia w zapłacie będziesz mógł żądać odsetek ustawowych za opóźnienie w transakcjach handlowych. W tym przypadku nie ma znaczenia jak przedsiębiorca będzie korzystał z zakupionego towaru.
Kiedy można naliczyć odsetki ustawowe za opóźnienie w transakcjach handlowych?
Wierzycielowi z mocy prawa przysługują odsetki ustawowe za opóźnienie w transakcjach handlowych jeżeli:
- sprzedawca (wierzyciel) spełnił świadczenie, do którego się zobowiązał,
- kupujący (dłużnik) nie zapłacił ceny w terminie określonym w umowie.
Można wyróżnić trzy terminy, od których przedsiębiorcom należą się odsetki:
- jeśli termin zapłaty ceny nie został ustalony, a od dnia dostawy towaru lub świadczenia usługi minęło 30 dni, wierzyciel może żądać odsetek ustawowych za opóźnienie w transakcjach handlowych liczonych od dnia spełnienia swojego świadczenia i doręczenia dłużnikowi faktury lub rachunku, potwierdzających dostawę towaru lub wykonanie usługi, do dnia zapłaty.
- jeśli termin płatności został uzgodniony, odsetki ustawowe za opóźnienie w transakcjach handlowych należą się dnia następującego po ustalonym terminie zapłaty ceny. Jeżeli strony transakcji handlowej przewidziały w umowie termin zapłaty dłuższy niż 30 dni, wierzyciel może żądać odsetek ustawowych po upływie 30 dni, liczonych od dnia spełnienia swojego świadczenia i doręczenia dłużnikowi faktury lub rachunku, potwierdzających dostawę towaru lub wykonanie usługi, do dnia zapłaty, ale nie dłużej niż do dnia wymagalności świadczenia pieniężnego. W powyższym przypadku możliwość naliczenia odsetek ustawowych, powstaje mimo, że dłużnik nie popadł w stan opóźnienia i służy wprowadzaniu zasady oprocentowania zaciągniętego kredytu kupieckiego. Od dnia wymagalności, w przypadku braku zapłaty, wierzyciel może naliczyć dalej odsetki ustawowe za opóźnienie w transakcjach handlowych.
- jeśli ustalony termin płatności ceny jest dłuższy niż 60 dni i nie jest on rażąco nieuczciwy wobec wierzyciela, a wierzyciel (sprzedawca) spełnił swoje świadczenie, odsetki ustawowe za opóźnienie w transakcjach handlowych naliczane są po upływie 60 dni od dnia doręczenia faktury lub rachunku.
Uwaga!
Wyjątek dotyczy podmiotów publicznych (z wyłączeniem podmiotów leczniczych). W transakcjach zawieranych z nimi maksymalny termin płatności wynosi 30 dni od dnia doręczenia faktury.
Jaka jest wysokość odsetek?
Wysokość ustawowych odsetek za opóźnienie w transakcjach handlowych jest równa sumie stopy referencyjnej NBP i dziesięciu punktów procentowych, czyli obecnie wynosi 11,5% w stosunku rocznym. Strony transakcji mogą uzgodnić w umowie odsetki wyższe niż ustawowe – maksymalnie mogą one wynieść aktualnie 12%.
Uwaga!
Wyjątek stanowią transakcje, w których dłużnikiem jest podmiot publiczny będący podmiotem leczniczym – w tym przypadku odsetki za opóźnienie wynoszą 9,5 % w stosunku rocznym.
Jak obliczyć wartość odsetek za opóźnienie?
Wartość świadczenia odsetkowego liczy się mnożąc wartości świadczenia głównego (zaległej płatności), stopy odsetkowej (aktualnie 11,5 %) i ilość zaległych dni oraz dzieląc ten iloczyn przez 365 dni.
Przykład:
- Kwota zobowiązania (kwota faktury brutto): 10 000 zł
- Termin płatności faktury: 1 kwietnia 2020
- Rzeczywisty termin zapłaty: 30 kwietnia 2020
- Liczba dni spóźnienia: 29
10 000 zł x 0,115 x 29 dni/365 =91,37 zł wartość odsetek za opóźnienie w zapłacie
Kalkulator odsetek za opóźnienie w transakcjach handlowych >>
Twój kontrahent nie uregulował zobowiązania?
Po 70 dniach oczekiwania na płatność prawdopodobieństwo odzyskania długu spada do 50%, dlatego nie warto zwlekać z oddaniem sprawy do windykacji! W INDOS SA 82% należności odzyskiwanych jest na etapie polubownym, czyli bez konieczności kierowania sprawy do sądu. Dzięki temu nasi Klienci szybciej odzyskują należne im pieniądze.
Photo by charlywkarl on Foter.com