Jeszcze parę lat temu w naszej firmie często spotykaliśmy się z problemem wystawiania „pustych faktur”. Klient przedstawiający taki dokument próbował wyłudzić finansowanie pod wierzytelność, za którą nie stało żadne rzeczywiste zdarzenie gospodarcze. Zmiany prawne oraz nasze procedury kontrolne zredukowały to zjawisko. W artykule wyjaśniam czym są puste faktury i jakie wiążą się z nimi konsekwencje dla wystawcy i nabywcy.
Pusta faktura (fikcyjna faktura) to faktura wystawiona w sposób nierzetelny, czyli niezgodny ze stanem rzeczywistym. Najczęściej dotyczy wystawienia tego dokumentu, gdy:
Puste faktury są wprowadzane do obrotu w celu osiągnięcia bezprawnych korzyści fiskalnych. Pusta faktura może służyć nieuprawnionemu obniżeniu wysokości należytego podatku VAT lub też zwiększeniu struktury kosztów podatkowych w firmie (tzw. handel kosztami).
Sankcje za wprowadzenie pustej faktury do obrotu zostały uregulowane w Kodeksie karnym skarbowym i Kodeksie karnym. Za ten proceder grożą zarówno wysokie grzywny, jak i kary pozbawienia wolności.
Wystawienie i wprowadzenie do obrotu pustej faktury wiążę się z powstaniem obowiązku zapłaty wykazanego na niej podatku należnego (Ustawa o VAT w art. 108 ust.1). Natomiast, zgodnie z art. 88 ust. 3a pkt 4 lit.a ustawy o VAT, nie daje możliwości odliczenia podatku naliczonego nabywcy, który otrzyma pustą fakturę. Nabywca jest każdorazowo zobowiązany zweryfikować poprawność wystawienia faktury przed skorzystaniem z prawa do odliczenia podatku naliczonego. Powinien także skonfrontować, czy opis towarów lub usługi jest zgodny z rzeczywistością. Tym samym, jeśli posiadał wiedzę, iż faktury nie dokumentują realnych transakcji i następnie uwzględnił je w ewidencjach podatkowych, może zostać pociągnięty do odpowiedzialności karnej-skarbowej albo zapłaty dodatkowej sankcji VAT.
Inaczej wygląda sytuacja, kiedy pomimo zachowania tzw. reguł należytej staranności w weryfikacji kontrahenta, nabywca nieświadomie dokonał obniżenia podatku należnego o podatek naliczony z pustej faktury. Wtedy może on się uchronić przed restrykcjami ze strony organów podatkowych.
Dowiedz się co to jest faktoring >>
W przypadku, gdy wystawienie pustej faktury było wynikiem pomyłki przedsiębiorcy ma on prawo naprawić błąd. Prawo do korekty faktury nie jest uzależnione od intencji przedsiębiorcy, jednak po ujawnieniu wadliwości tego dokumentu przez organ kontroli skarbowej korekta pustej faktury jest nieważna.
Błąd polegający na wystawieniu pustej faktury można naprawić poprzez anulowanie faktury, jeśli nie została ona jeszcze wprowadzona do obiegu lub wystawienie faktury korygującej.
Jeśli nabywca faktury odliczył podatek VAT z pustej faktury, ma możliwość skorygowania swojego błędu. W tym celu powinien dokonać zapisów w rejestrze VAT na minus w okresie, w którym odliczył nienależny mu podatek. Musi także złożyć korektę pliku JPK_V7 za ten okres oraz odprowadzić na rzecz urzędu skarbowego różnicę w kwocie podatku do zapłaty wraz z naliczonymi odsetkami.
