Windykacja sądowa to ostateczność, gdy zostaną wyczerpane wszystkie narzędzia z zakresu polubownego dochodzenia należności. Jednym z najkorzystniejszych dla wierzyciela (powoda) rodzajów postępowania sądowego o roszczenie pieniężne jest tryb nakazowy.
Postępowanie nakazowe to szczególny tryb postępowania sądowego, który jest zdecydowanie najkorzystniejszy dla powoda. Jest przede wszystkim szybszy i tańszy w porównaniu z innymi trybami.
Postępowanie nakazowe ma charakter fakultatywny. Oznacza to, że postępowanie sądowe w tym trybie prowadzone jest wyłącznie na wniosek powoda zgłoszony na etapie składania pozwu. Jeśli takiego wniosku nie będzie to sąd rozpozna sprawę w trybie zwykłym lub upominawczym, które są dla powoda mniej korzystne.
W wyniku postępowania nakazowego sąd wydaje nakaz zapłaty na podstawie złożonych przez powoda dokumentów stanowiących dowód istnienia roszczenia bez przeprowadzania rozprawy i badania istoty sprawy.
Nakaz zapłaty wydany w postępowaniu nakazowym jest doręczany stronom postępowania – pozwany otrzymuje go wraz z odpisem pozwu i załącznikami.
W obrocie gospodarczym najczęściej występującymi dokumentami uprawniającymi do wydania nakazu w trybie nakazowym są:
Domagając się wydania nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym, wierzyciel musi wykazać, iż przed skierowaniem sprawy do sądu podjął próbę polubownego rozwiązania sporu z dłużnikiem. Taką próbą będzie w szczególności wysłanie wezwania do zapłaty z zakreśleniem dłużnikowi terminu do uregulowania należności.
Sąd może nie wydać nakazu w trybie nakazowym, jeśli załączone do pozwu dokumenty nie spełniają wymogów do jego wydania. Sprawa jest wtedy rozpatrywana w trybie upominawczym lub zwykłym.
Nakaz zapłaty wydany w postępowaniu nakazowym wyznacza pozwanemu termin na realizację świadczenia lub złożenie zarzutów do nakazu zapłaty. Jest to termin:
Postępowanie nakazowe umożliwia szybsze rozpoznanie sprawy, ponieważ sąd orzeka bez przeprowadzania rozprawy, na podstawie załączonych do pozwu dokumentów.
Składając pozew w trybie nakazowym powód jest zobowiązany do opłacenia ¼ opłaty stosunkowej (tzw. wpisu), czyli 1,25 % wartości przedmiotu sporu (pełna opłata wynosi 5 %). Pozostałe ¾ opłaty stosunkowej musi zapłacić pozwany, jeżeli chce złożyć zarzuty do nakazu.
Nakaz zapłaty wydany w trybie nakazowym jest podstawą do podjęcia postępowania komorniczego w zakresie zabezpieczenia roszczenia, czyli jest on wykonalny zanim zostanie mu nadana klauzula wykonalności. Pozwala to na zajęcie składników majątkowych w tym środków finansowych dłużnika zanim złoży on zarzuty do nakazu. W praktyce może to zniechęcić dłużnika do przeciągania postępowania sądowego.
Dalsze etapy postępowania sądowego w trybie nakazowym to:
Uchylenie nakazu zapłaty występuje zazwyczaj jeśli:
